Μαύρη Θάλασσα και 4 ποτάμια «τρέφουν» το Θερμαϊκό

Τέσσερα ποτάμια που εκβάλλουν στα νερά του και η Μαύρη Θάλασσα επηρεάζουν το Θερμαϊκό κόλπο. Βάσει των συμπερασμάτων του προγράμματος μελέτης του Θερμαϊκού, το οποίο υλοποίησε το Ινστιτούτο Αλιευτικής Ερευνας με τη χρηματοδότηση της γενικής διεύθυνσης Αλιείας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αυτοί είναι δυο από τους κυριότερους παράγοντες επιβάρυνσής του.

Η παρακολούθηση των φυσικών (αβιοτικών) παραμέτρων και της ποιότητας τον υδάτων στο Θερμαϊκό έδειξε ότι η περιοχή δέχεται την έντονη επίδραση των γλυκών νερών από τέσσερις ποταμούς που εκβάλλουν στη βορειοδυτική πλευρά. Το επιφανειακό στρώμα νερού αποτελείται σε ένα ποσοστό από τα νερά των πλουμίων των ποταμών, τα οποία είναι εντονότερα το Δεκέμβριο, εξαιτίας των αυξημένων παροχών κατά τη χειμερινή περίοδο.
«Η επιφανειακή αλατότητα φαίνεται να επηρεάζεται κυρίως από το νερό της Μαύρης Θάλασσας, η μέγιστη επίδραση του οποίου παρατηρείται την περίοδο Αυγούστου – Σεπτεμβρίου. Κάτω από το επιφανειακό στρώμα, η αλατότητα και η πυκνότητα αυξάνονται σταδιακά, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες παρατηρείται έντονη θερμική στρωμάτωση, εξαιτίας της θέρμανσης του επιφανειακού στρώματος από την ηλιακή ακτινοβολία», επισημαίνει ο διευθυντής του ΙΝΑΛΕ, δρ Αργύρης Καλλιανιώτης.
Το ευτύχημα είναι ότι «οι συγκεντρώσεις των βαρέων μετάλλων που ανιχνεύτηκαν στο ίζημα κυμαίνονται σε χαμηλά έως μέτρια επίπεδα».
Η δυτική πλευρά του κόλπου, αυτή που επηρεάζεται περισσότερο από το νερό των ποταμών, είναι η ζώνη με την πιο πλούσια ιχθυοπανίδα. Μαζί με την περιοχή μεταξύ του ακρωτηρίου Επανομής και Ποτίδαιας, η οποία επηρεάζεται κυρίως από το νερό της Μαύρης Θάλασσας, αποτελούν τα πιο πλούσια αλιευτικά πεδία.
Οι μηχανότρατες βγάζουν κυρίως μπαρμπούνι, κουτσομούρα, μπακαλιάρο, πεσκανδρίτσα, γάμπαρη και χταπόδια. Στα γρι γρι οι περισσότερες αποδοτικές ημέρες αλιείας καταγράφηκαν το καλοκαίρι. Το αλίευμα που υπερτερεί στα γρι γρι είναι η σαρδέλα και ακολουθεί ο γαύρος, η φρίσα, το σαυρίδι, ο κολιός και άλλα είδη σε μικρότερες ποσότητες. Τα σκάφη στοχεύουν στη διάρκεια του έτους αποκλειστικά στη σαρδέλα και στο γαύρο, εκτός της χειμερινής περιόδου.
Παράκτια αλιεία
«Η παράκτια αλιεία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο Θερμαϊκό κόλπο, αφού σε 23 λιμάνια συναντώνται 1.343 παράκτια σκάφη, κυρίως διχτυάρικα, τα οποία στοχεύουν σε είδη που αλιεύονται με αυτό το εργαλείο. Το μήκος των σκαφών κυμαίνεται από 3 - 22 μέτρα και η ηλικία τους από 10 - 40 χρόνια», αναφέρεται στην έρευνα.
Τα κυριότερα πεδία για την παράκτια αλιεία είναι η περιοχή κοντά στις εκβολές των ποταμών και κατά μήκος των ακτών της Πιερίας. Στην περιοχή της εκβολής των ποταμών τα κυριότερα είδη είναι εποχικά (γωβιός, χταπόδι), όπως και η γλώσσα και η σουπιά.
Κατά μήκος των ακτών της Πιερίας, όπου εστιάστηκε το ενδιαφέρον της μελέτης, αλιεύονται πολύ περισσότερα είδη κατά τη διάρκεια του έτους. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός της αλιείας γαρίδας από παράκτια σκάφη κατά το Μάιο και Ιούνιο, επειδή το είδος αυτό δεν εμφανίζεται πλέον στο αλίευμα των μηχανοτρατών. «Η αιτία πρέπει να αναζητηθεί στην αλλαγή των υδρογραφικών χαρακτηριστικών της περιοχής. Σε εποχές ανομβρίας η γαρίδα δε μεταναστεύει πλέον σε βαθύτερα νερά και επομένως δεν αλιεύεται από τη μηχανότρατα», τονίζεται.
«Το κυριότερο πλεονέκτημα της παράκτιας αλιείας εξακολουθεί να είναι η ποικιλία των αλιευτικών μεθόδων και η περιοδική τους χρήση κατά τη διάρκεια του χρόνου. Ο τρόπος αυτός αλιείας επικεντρώνει περιοδικά μόνο την αλιευτική προσπάθεια σε ένα συγκεκριμένο απόθεμα, αποφεύγοντας με αυτόν τον τρόπο την υπερεκμετάλλευσή του», σημειώνουν οι ερευνητές.
Αναφορικά με την αφθονία των ειδών, στην έρευνα επισημαίνεται ότι «χονδρικά οι σταθμοί που είναι μέσα από τη νοητή γραμμή Ακρ. Αθερίδα - Επανομή (εσωτερικός Θερμαϊκού) έχουν άλλα χαρακτηριστικά σε σχέση με όσους βρίσκονται στο εξωτερικό ευρύτερο κομμάτι του κόλπου. Αυτό αποδίδεται στο γεγονός ότι στον εσωτερικό Θερμαϊκό επικρατούν διαφορετικά υδρογραφικά χαρακτηριστικά, η συγκέντρωση των θρεπτικών συστατικών είναι μεγαλύτερη και δεν επιτρέπεται η αλιεία με συρόμενα εργαλεία».
Για την οστρακαλιεία, το ΙΝΑΛΕ επισημαίνει: «Φαίνεται ότι το χτένι έχει υπεραλιευτεί, ενώ το στρείδι δεν μπόρεσε να ανακάμψει ακόμη. Για την ανάκαμψη των πληθυσμών των οστράκων κρίνονται απαραίτητες τόσο τροποποιήσεις της νομοθεσίας όσο και περιορισμοί και τροποποιήσεις στη χρήση των εργαλείων και των μεθόδων οστρακαλιείας».