Νόηση, Εγκέφαλος & Συστήματα Αντίληψης

                                              Πρωτότυπη έρευνα - Ειρήνη Λεονάρδου 

 «Ένα σημαντικό μειονέκτημα που έχω ν’ αντιμετωπίσω όταν γράφω, κι ακόμα περισσότερο όταν εξηγώ κάτι, είναι ότι αδυνατώ να σκεφτώ με λέξεις. Συχνά μου συμβαίνει, μετά από σκληρή δουλειά, που με οδήγησε σε αποτελέσματα που βρίσκω απολύτως σαφή και ικανοποιητικά, όταν θέλω να τα διατυπώσω με λέξεις, να έχω το αίσθημα ότι για να ξεκινήσω θα πρέπει πρώτα να μεταφερθώ σ’ ένα διαφορετικό επίπεδο νόησης. Πρέπει να μεταφράσω τις σκέψεις μου σε μια γλώσσα, μέσα στην οποία δεν ταιριάζουν και πολύ –μοιάζουν να «κλωτσάνε». Κατά συνέπεια σπαταλώ πολύ χρόνο αναζητώντας τις κατάλληλες λέξεις και φράσεις κι όταν μου ζητηθεί ξαφνικά να μιλήσω συνειδητοποιώ ότι δυσκολεύομαι πολύ, αλλά αυτό οφείλεται σε λεκτική ανεπάρκεια και όχι στο ότι δεν αντιλαμβάνομαι τα πράγματα με σαφήνεια. Πρόκειται για ένα από τα μικρά πράγματα που με ταλαιπωρούν στη ζωή.»

Francis Galton

«Όλα ήταν ένα κουβάρι στο μυαλό μου, εξαιτίας του καθηγητή των μαθηματικών που είχα στο γυμνάσιο και ο οποίος μου ζητούσε να του δείξω γραπτά πως έκανα τις πράξεις. Είχα το δικό μου σύστημα μέχρι τότε και λειτουργούσε θαυμάσια. …όμως δεν μπορούσα να πω με ποιο τρόπο εύρισκα τις απαντήσεις.»

Donna Williams

«Φαίνεται ότι οι λέξεις ή η γλώσσα, σε προφορική ή γραπτή μορφή, δεν παίζουν κανένα ρόλο στο μηχανισμό της σκέψης μου. Οι φυσικές οντότητες που φαινομενικά χρησιμεύουν σα στοιχεία της σκέψης είναι συγκεκριμένα σύμβολα, καθώς και είδωλα λίγο πολύ ξεκάθαρα, τα οποία μπορούν να αναπαραχθούν και να συνδυαστούν «αυθόρμητα»… Στη δική μου περίπτωση, τα στοιχεία στα οποία αναφέρθηκα παραπάνω είναι οπτικά και, μερικές φορές, μυϊκά. Οι συμβατικές λέξεις και τα άλλα σύμβολα πρέπει να αναζητηθούν με μόχθο και μόνο σε δεύτερο στάδιο, όταν οι ζητούμενοι συνειρμοί έχουν αποδειχθεί επαρκώς και μπορούν ν’ αναπαραχθούν κατά βούληση.»

Albert Einstein

Τα προαναφερθέντα αποσπάσματα που παρατέθηκαν σαν ένας μικρός πρόλογος, έχουν γραφεί από τρεις ιδιαίτερους ανθρώπους. Ο Francis Galton (1822-1911) ήταν ένας Βικτοριανός πολυμαθέστατος επιστήμονας που ασχολήθηκε με την μετεωρολογία και τις εξερευνήσεις έως την ανθρωπολογία, την ψυχολογία και την γενετική αλλά και άλλα πολλά.

Ο Albert Einstein δεν χρειάζεται συστάσεις και η Donna Williams είναι κοινωνιολόγος-παιδοψυχολόγος, αυτοδίδακτη μουσικοσυνθέτης και έχει γράψει ποίηση και την αυτοβιογραφία της παρ’ όλο που γεννήθηκε και παραμένει αυτιστική!

Κοινό χαρακτηριστικό τους, η αδυναμία τους να σκέφτονται με λέξεις και η δυσκολία τους να «μεταφράσουν» σε γραπτό ή προφορικό λόγο την ολιστική σκέψη τους. Και δεν είναι οι μόνοι. Λίγο έως πολύ, παρόμοια προβλήματα απασχολούν όλους όσους έχουν κυρίαρχο το δεξί τμήμα του εγκεφάλου τους. Τι σημαίνει όμως αυτό; Αν και δεν είναι μέσα στις προθέσεις μου να κάνω παρουσίαση της εγκεφαλικής λειτουργίας, θα ήταν χρήσιμο να αναφερθούμε εν μέρει σ’ αυτήν, ώστε να γίνουν κατανοητά όσα θα μας απασχολήσουν στην συνέχεια.

Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια συνδέονται με το μεσολόβιο, ένα πλέγμα νευρικών ιστών που συνδέει τους μηχανισμούς της λειτουργίας τους και έτσι εξασφαλίζει την μεταξύ τους επικοινωνία. Κυρίαρχο ημισφαίριο θεωρείται αυτό που ανταποκρίνεται συχνότερα ή είναι ταχύτερο και αποτελεσματικότερο στην επεξεργασία των ερεθισμάτων.

Με τα σημερινά δεδομένα και κατά κανόνα, το αριστερό ημισφαίριο εξειδικεύεται στις λειτουργίες γραφής, συμβολισμού, λόγου, ανάγνωσης, συλλαβισμού, εντόπισης λεπτομερειών και γεγονότων, ομιλίας και απαγγελίας, εφαρμογής οδηγιών, ακοής και συνειρμού ήχων και ελέγχει την δεξιά πλευρά του σώματος.

Το δεξί ημισφαίριο αντίστοιχα εξειδικεύεται στις: αφή, αντίληψη χώρου, σχηματοποίηση, αρίθμηση, αντίληψη των χρωμάτων και της μουσικής, δημιουργικότητα, φαντασία, καλλιτεχνική έκφραση, αισθήματα και συγκινήσεις και τέλος στην εξαιρετικά σύνθετη ικανότητα επικοινωνίας και μάθησης, μέσω της κίνησης του σώματος. Ελέγχει την αριστερή πλευρά του σώματος. Σύμφωνα με μια από τις υπάρχουσες θεωρίες αυτή η εξειδίκευση ξεκινά στην ηλικία των τεσσάρων ετών ενώ μέχρι τότε τα ημισφαίρια αναπτύσσονται συμμετρικά. Όλες δηλαδή οι λειτουργίες υπάρχουν και στα δύο τμήματα ταυτόχρονα.

Όμως τα ημισφαίρια έχουν και διαφορετικούς τρόπους επεξεργασίας των ερεθισμάτων. Έτσι και οι τρόποι οργάνωσης και λειτουργίας της σκέψης διαφέρουν.(1)

Σε ασθενείς που έχουν υποστεί χειρουργικές επεμβάσεις εγκεφάλου έχει διαπιστωθεί πως μετά από ειδικευμένη εκπαίδευση είναι δυνατόν σε ένα μεγάλο ποσοστό, να αποκτήσει ένα από τα δύο ημισφαίρια τις λειτουργικές ικανότητες του άλλου. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη που έγινε σε κάποιον «διπλοεγκεφαλικό»(2) ασθενή από τον Donald Wilson και τους συνεργάτες του, το 1977, το δεξί ημισφαίριο έμαθε να μιλά ενώ όπως είναι γνωστό το κέντρο του λόγου βρίσκεται κατά συντριπτική πλειοψηφία στο αριστερό.

Ανάλογα με το ποιο είναι το κυρίαρχο ημισφαίριο, οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται ως ακουστικοί τύποι αν λειτουργούν με το αριστερό, και οπτικοί αν λειτουργούν με το δεξί ημισφαίριο. Ένας τρίτος τύπος οι αισθησιοκινητικοί, λειτουργούν επίσης με το δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο.

Ωστόσο η κοινωνία μας είναι δομημένη από κάθε άποψη μόνο για τους «δεξιόχειρες»! Και δεν είναι απλά η πρακτική πλευρά, όπως η κατασκευή των ψαλιδιών για παράδειγμα, που δημιουργεί τα προβλήματα στους υπόλοιπους. Είναι ουσιαστικότερες καταστάσεις όπως η δομή των εκπαιδευτικών συστημάτων ή όπως η κοινά αποδεκτή «πραγματικότητα». Στην απαρχή της εμφάνισης και χρήσης της ομιλίας ο άνθρωπος αναγκάστηκε για πρακτικούς λόγους να επικεντρωθεί περισσότερο στη χρήση του αριστερού ημισφαιρίου, για να καταλήξει μέσα από την πορεία της εξέλιξης στην «κατάχρηση». Το πώς παγιώθηκε και εξακολουθεί να συμβαίνει αυτό είναι εμφανές αν εξετάσουμε την προσωπική εξέλιξη κάθε ανθρώπου με δυτική κουλτούρα.

Στην βρεφική ηλικία έχουμε μόνο την συναίσθηση ενός πυρήνα ύπαρξης (είμαι). Αυτό που αργότερα θα αποτελέσει το «εγώ είμαι». Η αντίληψη μας για τον «εξωτερικό» κόσμο περιορίζεται μόνο σε ό,τι μπορούμε να δούμε γύρω μας στο άμεσο περιβάλλον και μόνο από το σταθερό σημείο όπου βρισκόμαστε κάθε φορά.

Οι εικόνες γύρω μας είναι ρευστές και θολές χωρίς ιδιαίτερο νόημα και ο «κόσμος» περιορίζεται στον οπτικό μας ορίζοντα, ενώ ο εγκέφαλος δεν γνωρίζει ακόμη τι βλέπει. Είναι οι πρώτες προσλαμβάνουσες εικόνες που αποκτά και οι οποίες θα αποτελέσουν τα πρότυπα μας.

Τα υπόλοιπα ερεθίσματα, εσωτερικά και εξωτερικά –πείνα, πόνος, θερμοκρασία, ήχοι κλπ- είναι απλά διαφορετικές καταστάσεις ύπαρξης, καταστάσεις ανησυχίας ή απειλής ή αντίθετα ηρεμίας και γαλήνης-ασφάλειας. Πρωτογενή αρχέγονα συναισθήματα από τα οποία απορρέουν τα δευτερογενή, δυσφορία-φόβος, ευχαρίστηση-χαρά…. Η ικανότητα της άμεσης γνώσης έξω από κάθε λογική επεξεργασία είναι ακόμη παρούσα.

Ένα βρέφος δεν μπορεί να αποφασίζει με λογικούς συνειρμούς για τον ρόλο που διαδραματίζει η παρουσία της μητέρας του στη ζωή του, όμως γνωρίζει αναμφίβολα τα αισθήματα που εκείνη τρέφει γι αυτό και αντιλαμβάνεται την παρουσία της ακόμη και όταν κοιμάται. Έχει άμεση πρόσβαση στις ενεργειακές ανταλλαγές που συντελούνται γύρω του.

Καθώς ο εγκέφαλος εκπαιδεύεται με την συνεχή επανάληψη και η εστιακή ικανότητα του μεγαλώνει, «προχωρά» στις νέες γι αυτόν περιοχές, διευρύνοντας και τα όρια του κόσμου γύρω μας. Βρισκόμαστε στην κρίσιμη καμπή, το «σημείο» εκείνο όπου αρχίζει η εδραίωση της διαμόρφωσης πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας που έχουν ήδη περιχαρακώσει κάποιοι άλλοι για μας, σύμφωνα με τα δεδομένα που τους δόθηκαν όταν βρίσκονταν στην δική μας θέση.

Η «διαχωριστική γραμμή» χαράσσεται με την εκμάθηση της ομιλίας. Την σκυτάλη παίρνει από τους γονείς το σχολείο και εκεί τα περιθώρια της νοητικής ευελιξίας μας στενεύουν ασφυκτικά και συχνά ανεπανόρθωτα. Με την εκμάθηση της γραφής και της ανάγνωσης η Ύπαρξη μας εγκλωβίζεται για ακόμη μια φορά και μέσα στα όρια των λέξεων που αντικαθιστούν τις πρωταρχικές εντυπώσεις και έννοιες.

Το αριστερό κυρίαρχο ημισφαίριο του λόγου με τις ανεπαρκείς του, σε σχέση με το σύνολο της ανθρώπινης υπόστασης, αντιληπτικές ικανότητες κατάφερε να δομήσει την «πραγματικότητα» στα μέτρα του και εις βάρος του δεξιού ημισφαιρίου και όλων των ικανοτήτων του. Έτσι η γραμμική λεκτική σκέψη που στηρίζεται αποκλειστικά στους κανόνες της λογικής και σε χειροπιαστά ερεθίσματα αιτίου και αποτελέσματος έγινε ο κανόνας και το δεξί άλαλο ημισφαίριο εξαναγκάστηκε στην «σιωπή» ακριβώς σαν παιδί ενός κατώτερου θεού!

Η άχρονη αντίληψη της Ολότητας και η διαίσθηση, η φαντασία και το παράλογο όχι μόνο μπήκαν σε δεύτερη θέση, αλλά κατηγορήθηκαν, καταδικάστηκαν και εξορίστηκαν από την ζωή μας. Υποχρεωθήκαμε να μάθουμε να χρησιμοποιούμε «το χέρι το καλό» έτσι όπως αυτό ορίστηκε από το κοινωνικό σύστημα.

Και καταλήξαμε (πόσο βολικό για μερικούς!) σε μια «…κοινωνία βασισμένη στο μύθο της παραγωγικότητας (και στην πραγματικότητα του κέρδους) που έχει ανάγκη από μισούς ανθρώπους –πιστούς εκτελεστές, επιμελείς εργάτες αναπαραγωγής, πειθήνια όργανα χωρίς βούληση- και αυτό σημαίνει ότι είναι μια κοινωνία άσχημα φτιαγμένη και ότι είναι ανάγκη να την αλλάξουμε. Για να την αλλάξουμε χρειάζονται άνθρωποι δημιουργικοί, που να ξέρουν να χρησιμοποιούν τη φαντασία τους.» Όμως «Η δημιουργικότητα είναι συνώνυμο της ‘‘αποκλίνουσας σκέψης’’, αυτής δηλαδή που έχει την ικανότητα να σπάει συνεχώς τα σχήματα της εμπειρίας. Είναι δημιουργικό ένα μυαλό που πάντα δουλεύει, που πάντα ρωτάει, που ανακαλύπτει προβλήματα εκεί που οι άλλοι βρίσκουν ικανοποιητικές απαντήσεις, που νοιώθει άνετα στις ρευστές καταστάσεις όπου οι άλλοι οσφραίνονται μόνο κινδύνους, που διαθέτει κρίση αυτόνομη και ανεξάρτητη (ακόμα κι απ’ τον πατέρα, το δάσκαλο, την κοινωνία), που αρνείται το τυποποιημένο, που καταπιάνεται απ’ την αρχή με τα πράγματα και τις έννοιες, χωρίς να εμποδίζεται από κομφορμισμούς. Όλες αυτές οι ιδιότητες εκδηλώνονται στη διαδικασία της δημιουργίας»

Και η δημιουργικότητα είναι κατεξοχήν λειτουργία του δεξιού εγκεφαλικού ημισφαιρίου. Αυτού του καθ’ όλα ισότιμου τμήματος της βιολογικής μας ύπαρξης που μας συνδέει με την Άχρονη Ολότητα των Πλατωνικών Ιδεών. Αυτού που μεθοδικά και ανελέητα το κάθε μορφής εκπαιδευτικό σύστημα καταστέλλει και απομονώνει από την ευαίσθητη νηπιακή ηλικία έως ότου το αποπροσανατολίσει, παραχωρώντας του διεξόδους μόνο μέσα από «δευτερεύουσες» καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Όσοι προσπαθήσουν με πείσμα να δημιουργήσουν τη δική τους πραγματικότητα, χαρακτηρίζονται παράξενοι, περιθωριακοί, διανοητικά απροσάρμοστοι ή και ψυχοπαθείς και εκτοπίζονται.

«Βλέπω μέσα στον καθρέφτη αυτό το κορίτσι να με κοιτάζει.

Βλέπω να πιστεύει πως είμαι τρελή, επειδή θέλω να είμαι ελεύθερη.

Όμως βλέπω μέσα στα μάτια της, ότι όπως την κοιτάζω,

προσπαθεί να καταλάβει ότι δε λέω ψέματα,

απλά προσπαθώ να βρω το δρόμο να γυρίσω πίσω

στον εαυτό μου.»

Έγραψε η Dona Williams σ’ ένα από τα ποιήματα της και νομίζω πως δεν χρειάζονται σχόλια.

Όμως, τι θα γινόταν αν… αλλάζαμε τα δεδομένα; Αν εκπαιδεύαμε τους εγκεφάλους μας έτσι ώστε να λειτουργούμε όλοι ως αμφίχειρες;

Υπό συνήθεις συνθήκες η εγκεφαλική εκπαίδευση σταματά όταν «αποφασίσουμε» ότι γνωρίζουμε πλέον τα πάντα κι αυτό ήταν όλο. Από εξαναγκασμένο προγραμματισμό σε πρώτο στάδιο και από προσωπική αδιαφορία στη συνέχεια, σταματάμε να εξελίσσουμε την αντίληψη μας και τα όρια μας παύουν να διευρύνονται και καλουπώνονται στον συγκεκριμένο για τον καθένα μας, κόσμο. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως ο Κόσμος σταματά εκεί όπου σταματά ο ορίζοντας του καθενός από εμάς.

Όπως αποδείχθηκε από το πείραμα Wilson με τον διπλοεγκεφαλικό ασθενή, υπάρχει η δυνατότητα απόκτησης από τα ημισφαίρια ικανοτήτων που «παραδοσιακά» δεν τους ανήκουν. Στην προκειμένη περίπτωση αυτό που θα επιδιώξουμε είναι απλά να αποκαταστήσουμε την λειτουργικότητα του δεξιού εγκεφαλικού μας ημισφαιρίου.

Ή αλλιώς, να αποδώσουμε τα του Καίσαρος στον Καίσαρα και τα του Θεού στο Θεό! Κι αν καλοσκεφτείτε το σχόλιο, θα διαπιστώσετε πόσο κυριολεκτικό είναι.

Εδώ, θα κάνουμε μια παράκαμψη, επειδή ο «δρόμος» μας προς το δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο (ας το συντομεύσουμε σε ΔΗ) περνά από τον δικτυωτό σχηματισμό.

Αυτός βρίσκεται εν μέρει στο μεσεγκέφαλο και εν μέρει στον οπίσθιο εγκέφαλο και ευθύνεται για την γενική κατάσταση εγρήγορσης ολόκληρου του εγκεφάλου ή τμημάτων του.

Πολλοί νευροφυσιολόγοι υποστηρίζουν πως ο δικτυωτός σχηματισμός αποτελεί την πιθανή «έδρα» της συνείδησης επειδή αν υποστεί βλάβη, το αποτέλεσμα είναι μια κατάσταση όπου δεν υπάρχει συνείδηση.

Δεδομένου ότι, δεν «έχουμε» συνείδηση, αλλά είμαστε εκδηλωμένη Συνείδηση, οι νευροφυσιολόγοι την συγχέουν προφανώς με την συνειδητότητα. Με το ποσοστό δηλαδή της επίγνωσης που έχει κάθε στιγμή η Συνείδηση για τον εαυτό της και τις πράξεις της και την αλληλεπίδραση της με το περιβάλλον μέσω του σώματος που διατηρεί.

Αυτό προκύπτει ως συμπέρασμα από την πειραματική διαπίστωση ότι κάθε φορά που ο εγκέφαλος βρίσκεται σε ενσυνείδητη κατάσταση εγρήγορσης, ο δικτυωτός σχηματισμός είναι ενεργός ενώ διαφορετικά παραμένει ανενεργός. Όταν όμως κάποιος ονειρεύεται και ο εγκέφαλος δραστηριοποιείται σε σχέση με τα ονειρικά δρώμενα, ο δικτυωτός σχηματισμός παραμένει ανενεργός.

Μήπως κάποιος θα έπρεπε να μιλήσει στους νευροφυσιολόγους για το Συνειδητό Ονείρεμα και να προτείνει μια νέα σειρά πειραμάτων; Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρατηρούσαμε την αντίδραση του δικτυωτού σχηματισμού στην προκειμένη περίπτωση.

Αν λοιπόν θέλουμε να προσεγγίσουμε το ΔΗ χρειάζεται πρώτα να δραστηριοποιήσουμε τον δικτυωτό σχηματισμό. Και βέβαια μ’ αυτό, εννοώ πως πρέπει να είμαστε σε συνειδητή εγρήγορση. Όταν γνωρίζουμε τον μηχανισμό με τον οποίο αυτό επιτυγχάνεται είναι ίσως ευκολότερο, επειδή γίνεται πιο συγκεκριμένο. Στην συνέχεια, όπως και είναι ευνόητο, πρέπει να επιστρατεύσουμε και το μεσολόβιο.

Θα μπορούσαμε βέβαια να επινοήσουμε διάφορες τεχνικές για την αφύπνιση του ΔΗ όμως υπάρχει κάποια δοκιμασμένη και αποτελεσματικότατη. Επιπλέον μας παρέχει δυο ακόμη σημαντικότατα οφέλη. το σταμάτημα του εσωτερικού διαλόγου και την εικοσιτετράωρη συνέχεια της συνειδητής επίγνωσης. Αυτόματα αυτό σημαίνει απόκτηση της λυτρωτικής εσωτερικής σιγής που μας οδηγεί σε νέους ορίζοντες, και συνειδητό ονείρεμα.

Η τεχνική βασίζεται σε ένα από τα Συστήματα Αντίληψης και αυτά βέβαια αλληλεξαρτώνται από την νόηση και τις λειτουργίες του εγκεφάλου!

Σύμφωνα με παραδόσεις, θρησκείες και επιστήμες παρ’ όλο που η κάθε μια χρησιμοποιεί την δική της ορολογία, είναι κοινά αποδεκτό πως υπάρχουν διάφορα ‘‘επίπεδα’’ εκδήλωσης της Δημιουργίας. Ας μας επιτραπεί για πρακτικούς λόγους, να τα ορίσουμε σε τρεις γενικές ομάδες.

Ως επίπεδο της πρώτης ομάδας θα θεωρήσουμε την κατάσταση εκείνη που εκδηλώνεται ως αδιαμόρφωτες «καθαρές» ενέργειες. Ως δεύτερο την κατάσταση όπου οι ενέργειες εκδηλώνονται με ιδιότητες και μορφή, αλλά όχι μάζα. Και τρίτο την κατάσταση όπου οι ενέργειες εκδηλώνονται και ως μάζα.

Τώρα φανταστείτε αυτά τα επίπεδα σαν τρεις διαφάνειες που εφάπτονται αδιαχώριστα και θα έχετε μια ενδεικτική προσέγγιση μιας κοσμικής αναπαράστασης. Αν θέλετε μπορείτε, όπως η Dona Williams, και να κοιτάξετε τον εαυτό σας σ’ ένα καθρέφτη. Είμαστε, όπως κάθε τι άλλωστε, ένα φρακταλικό αντίγραφο του Κόσμου.

Σε κάθε ένα από αυτά τα επίπεδα αντιστοιχεί κι ένα διαφορετικό Σύστημα Αντίληψης. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που δεν έχουμε άμεση πρόσβαση από το ένα επίπεδο στο άλλο, συν το ότι η κατάσταση βέβαια, δεν είναι τόσο απλοϊκή όσο την περιγράψαμε.

 Ωστόσο η προσέγγιση δεν είναι αδύνατη και αυτό μπορούν να το βεβαιώσουν αποκρυφιστές και επιστήμονες, ο καθένας από την σκοπιά του. Εκείνο που χρειάζεται είναι η γνώση του αντίστοιχου Συστήματος Αντίληψης (ΣΑ) και κάποιο πειραματικό μέσον. Από το δεύτερο έχουμε άπαντες και είναι βέβαια ο εγκέφαλός μας!

Στο τρίτο επίπεδο -της ύλης- το ΣΑ που αντιστοιχεί είναι των αισθήσεων. Όραση, ακοή, όσφρηση, γεύση και αφή, είναι οι ανεπαρκείς δυστυχώς ‘‘διπλωμάτες’’, που μας φέρνουν σε επαφή με τον ‘‘έξω’’ κόσμο.

Στο δεύτερο επίπεδο -της μορφής- αντιστοιχεί το Σύστημα της νοητικής αντίληψης και του οραματισμού. Και είναι σ’ αυτό ακριβώς το επίπεδο όπου το ΔΗ υποσκελίστηκε από το αριστερό.

Τα εκπαιδευτικά συστήματα και οι κοινωνικές δομές στην πλειοψηφία τους δίνουν κατά κανόνα βαρύτητα στην χρήση του ΑΗ και της γραμμικής λογικής του, υποβαθμίζοντας την ολογραφική, οραματική ικανότητα του ΔΗ.

Όμως η μεγάλη παγίδα βρίσκεται στον τρόπο χρήσης του λόγου. Υποβαθμίζοντας το ΔΗ, οι λέξεις έπαψαν να αντιπροσωπεύουν νοητικές εικόνες και έγιναν εικόνες αυτές οι ίδιες. Προφέροντας μια λέξη δεν ‘‘βλέπουμε’’ πια την νοερή μορφή αυτού που η λέξη αντιπροσωπεύει, αλλά την ίδια τη λέξη.(3)

Εδώ να σημειώσουμε πως οι νοητικές εικόνες δεν είναι μόνο οπτικές, αλλά αντιπροσωπεύουν όλες τις φυσικές αισθήσεις. Για παράδειγμα αν σκεφτείτε, με το ΔΗ, ένα ζεστό πιάτο από το αγαπημένο σας φαγητό δεν θα «δείτε» μόνο τη νοερή του εικόνα, αλλά παράλληλα θα το «μυρίσετε» και πιθανόν θα έχετε και την αίσθηση της γεύσης του, ακόμη και την θερμοκρασία του. Όλες αυτές είναι νοητικές εικόνες.

Χρησιμοποιούμε επίσης και «αναλογικές εικόνες» με τις οποίες προσπαθούμε να αντικειμενοποιήσουμε ιδέες που δεν ανταποκρίνονται σε αισθητήριες εικόνες, πχ λέμε, «η σκέψη μου είναι διαυγής», όπως θα λέγαμε «το καθαρό νερό είναι διαυγές».

Στο πρώτο επίπεδο -της αδιαμόρφωτης ενέργειας- το ΣΑ που αντιστοιχεί θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως συναίσθηση μέσω ανταλλαγής ενεργειών. Αν και ο απώτερος στόχος μας είναι να κατακτήσουμε ακριβώς αυτό το επίπεδο νόησης, δεν θα ασχοληθούμε εδώ με την ανάλυση του. Θα ήταν λάθος να κάνουμε ακριβώς αυτό το οποίο θέλουμε να αποφύγουμε. Άλλωστε όταν πάψουμε να αντιμετωπίζουμε με τρόμο την Ρευστότητα και γευτούμε την αίσθηση της Ελευθερίας της, θα είναι περιττή κάθε ανάλυση.

Τώρα, το ότι υποβαθμίστηκε η σπουδαιότητα του ΔΗ δεν σημαίνει και ότι αυτό έπαψε να χρησιμοποιείται. Χάθηκε όμως η ισορροπία και μαζί της χάθηκε και ο έλεγχος των λέξεων. Οι άνθρωποι έπαψαν να σκέφτονται με έννοιες και σκέφτονται με λέξεις.

Δεν σκέφτονται ωστόσο όλοι οι άνθρωποι τις λέξεις με τον ίδιο τρόπο. Μερικοί «βλέπουν» τις λέξεις και ανήκουν στον οπτικό τύπο, άλλοι τις «ακούν» και ανήκουν στον ακουστικό και ορισμένοι τις «κινητοποιούν» και ανήκουν στον αισθησιοκινητικό τύπο. (Προφανώς όλοι μας έχουμε δει κάποιον συνάνθρωπο μας να συνοδεύει με κινήσεις του σώματος ή γκριμάτσες του προσώπου τις σκέψεις του και εξ ίσου προφανώς κάποια στιγμή το κάναμε και εμείς.) Συνήθως οι «τύποι» δεν είναι απόλυτοι, αλλά δημιουργούνται με συνδυασμούς που ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Το συμβολικό σύστημα παράστασης που χρησιμοποιούμε, ο τρόπος δηλαδή που σκεφτόμαστε, κατά την διάρκεια της εγρήγορσης δεν είναι το ίδιο με αυτό που χρησιμοποιούμε όταν ονειρευόμαστε. Επίσης το σύστημα που χρησιμοποιούμε ως ενήλικες δεν είναι το ίδιο με αυτό που χρησιμοποιούσαμε κατά την προρηματική νηπιακή ηλικία, αν και το δεύτερο είναι σχεδόν ίδιο με αυτό που χρησιμοποιούμε στον ύπνο μας. Στην ηλικία εκείνη οι λέξεις ήταν για μας απλοί ανούσιοι ήχοι. Οι δονήσεις των ήχων ήταν που μας μετέδιδαν τα μηνύματα.

Το ζητούμενο πρώτο βήμα είναι να εντοπίσουμε αυτά τα δύο συστήματα μέσω της αυτοπαρατήρησης. Δεδομένου ότι οι εικόνες (φως), ο ήχος, η κίνηση κλπ είναι μετάδοση πληροφορίας, παρατηρούμε με βάση ποιον τύπο αντιδρούμε σ’ αυτήν και πώς την ανταλλάσσουμε.

Το δεύτερο βήμα είναι να μάθουμε να χρησιμοποιούμε το ονειρικό μας σύστημα σκέψης κατά την διάρκεια της εγρήγορσης, κατά βούληση. Όταν το επιτύχουμε αυτό περνάμε στο τρίτο βήμα που είναι να αντικαταστήσουμε το ονειρικό μας σύστημα στον ύπνο μας, με το της εγρήγορσης. Επίσης μπορούμε να πειραματιστούμε με τελείως ξένα προς εμάς συστήματα και να τα οικειοποιηθούμε. Όμως ο τελικός μας σκοπός είναι να ανασυστήσουμε το σύστημα που είχαμε κατά την πρώτη παιδική ηλικία. Να σκεφτόμαστε με πρωτογενείς αισθητήριες εικόνες.

 

 Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την ρευστοποίηση των καθιερωμένων προτύπων και την απόκτηση της ικανότητας να αποδεσμευτούμε από τις εικόνες των λέξεων και ό,τι αυτό συνεπάγεται…

Παρενθετικά να αναφέρω πως ένας καλός τρόπος εξάσκησης αλλά και ελέγχου για την πρόοδο μας είναι να επικοινωνούμε νοερά, σκεπτόμενοι με πρωτογενείς αισθητήριες εικόνες, όταν απευθυνόμαστε σε νήπια και σε κατοικίδια ζώα. Είναι εκπληκτική η ανταπόκριση τους και φυσικά έχουμε έτσι την ευκαιρία να επιβεβαιώσουμε την λειτουργικότητα της μεθόδου.

(Η προέκταση αυτής της δυνατότητας οδηγεί στην κατάκτηση της γνωστής μεθόδου Παρατήρησης εξ Αποστάσεως (ΠΕΑ) και όπως καταλαβαίνετε, αν το ΔΗ μας δίνει πρόσβαση σε τέτοιες καταστάσεις, γίνεται ευνόητο για ποιους λόγους «παροπλίστηκε».)

Είναι κατά βάση μια απλή τεχνική αν και όχι εύκολη. Θα έλεγα πως είναι το ίδιο απλή και συνάμα το ίδιο δύσκολη με το να «κόψουμε» μια κακή συνήθεια όπως είναι το κάπνισμα, για παράδειγμα. Βλέπετε, δυστυχώς, είμαστε εθισμένοι στην λεκτική σκέψη. Όμως σε καμιά περίπτωση αυτό δεν σημαίνει πως οι συνήθειες δεν είναι αναστρέψιμες. Εξ ίσου απλά (και εξ ίσου δύσκολα) «Το πέρασμα από τη μια κατάσταση στην άλλη είναι μια κρίσιμη διαδικασία. Η παλιά κατάσταση δεν έχει ακόμα πεθάνει και η νέα μόλις έχει γεννηθεί. Ολόκληρο το μέλλον παίζεται σ’ αυτή τη στιγμή. Τίποτε δεν έχει ακόμη κριθεί οριστικά και τελεσίδικα. Η στιγμή ανήκει εξίσου και στις δύο καταστάσεις και δεν ανήκει σε καμιά. Όταν η μεταμόρφωση αρχίζει περνάμε σε μια καινούργια εποχή.»

Υπάρχουν, και θα υπάρχουν, αναρίθμητοι «παρατηρητές» που παρατηρούν και διαμορφώνουν τον γνωστό Κόσμο, αλλά ακόμη κι έτσι εμείς που έχουμε την θέληση έχουμε και την δυνατότητα να αποτελέσουμε ένα πρωτοπόρο παρατηρητή σε «νέες περιοχές». Άλλωστε δεν υπάρχει κανένας φυσικός νόμος που να λέει πως η πραγματικότητα μπορεί να είναι μόνο μία και μοναδική.

Σ’ αυτή τη νέα Κατάσταση Συνείδησης και συνεπώς Ύπαρξης, εισερχόμαστε όπως τα βρέφη με περιορισμένες ικανότητες αντίληψης για τα νέα δεδομένα, έχοντας μοναδικό οδηγό τα πρωτογενή αισθήματα. Είναι το ένστικτο που μας δείχνει το δρόμο.

Εξ-ελισσόμαστε και προχωράμε εκπαιδεύοντας νέες περιοχές του εγκεφάλου μας, έως ότου με την συνεχή επανάληψη εδραιώσουμε νέα πρότυπα. Αλλά σκοπός αυτής της εδραίωσης, που στην ουσία είναι μια νέα οριοθέτηση, πρέπει να είναι μόνο για να χρησιμεύσει ως εφαλτήριο για την περαιτέρω εξερεύνηση του Κόσμου, ό,τι κι αν αυτός μπορεί να είναι. Τα όρια υπάρχουν μόνο για να καταλύονται.

Η λογική και η κρίση χρειάζονται ως το βαθμό που μας βοηθούν να αντλήσουμε από την υπάρχουσα εμπειρική γνώση, ώστε να αποφεύγουμε παλαιότερα λάθη και «κακοτοπιές». Αν θέλουμε να συμμετέχουμε σ’ ένα σύμπαν όπως αυτό περιγράφεται από την αστροφυσική, χρειάζεται πρώτα απ’ όλα να ξεπεράσουμε τα δικά μας υποθετικά όρια.

 «Δεν υπάρχει αντικείμενο να παρατηρηθεί, αν δεν υπάρχει προηγουμένως ο παρατηρητής, ο γνώστης. Αυτός δημιουργεί με την παρατήρηση του τον κόσμο και δεν υπάρχει τίποτε έξω από αυτόν. …Το υποκείμενο είναι ο πραγματικός δημιουργός των πάντων. Ο παραδοσιακός Θεός είναι ένα άλλο αποτέλεσμα, μια επινόηση των δύο επιτήδειων στρατηγών του εχθρού μας: του Φόβου και της Ελπίδας.» μας επισημαίνει ο Δ. Ευαγγελόπουλος κι εγώ θα σας θυμίσω πως η ελπίδα ήταν ό,τι απέμεινε μέσα στο Πιθάρι της Πανδώρας.

Επίσης λένε πως η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία, κάτι που εγώ το εκλαμβάνω σαν απειλή, αν αυτό σημαίνει πως εγώ θα πεθάνω πριν από αυτήν!

Αν η ελπίδα είναι, όπως και έμμεσα μας προειδοποίησε ο μύθος, «…ένα ναρκωτικό, ένα μέσο ύπνωσης, αδρανοποίησης, εφησυχασμού, αδυναμίας, υποταγής και σκλάβωσης μας…ας αντικρίσουμε με ορθάνοιχτα μάτια και καθαρό μυαλό την πραγματική μαύρη και αρνητική φύση της.» Και ας ασκήσουμε το δικαίωμα της επιλογής να ξαναποκτήσουμε τον έλεγχο του μυαλού μας, των λέξεων, της «πραγματικότητας» μας.

Ο ζηλότυπος Δίας τιμώρησε τον Προμηθέα επειδή χάρισε σ’ εμάς τους κοινούς θνητούς την σπίθα της αντιληπτικής ικανότητας και όλοι μαζί οι «θεοί» συνωμότησαν εις βάρος μας και μας έστειλαν την Πανδώρα με το πιθάρι της που κατάφερε να μας δελεάσει και να μας αποπροσανατολίσει. Έχουν περάσει από τότε άγνωστο πόσες εποχές, αλλά ο σημερινός «πολιτισμός» μας αντανακλά ακριβώς τους συμβολισμούς του μύθου. Τα υποτιθέμενα δώρα του είμαστε υποχρεωμένοι να τα πληρώνουμε, κυριολεκτικά και μεταφορικά, πολύ ακριβά ακόμη και στην συνηθισμένη μας καθημερινότητα.

Και αναρωτιέμαι, για πόσο ακόμη θα αφήνουμε την κατάσταση αυτή να κυλά, απλοί κομπάρσοι σ’ ένα δράμα που υπάρχει μόνο για να μας αναλώνει; Δεν είναι πια καιρός να προχωρήσουμε παραπέρα;

Η Γνώση και η Φλόγα, είτε το θέλουν οι «θεοί» είτε όχι, υπάρχουν άσβεστες μέσα μας. Σ’ εμάς μένει να αποφασίσουμε τι θα κάνουμε μ’ αυτό και πότε θα πούμε την τελευταία μας Λέξη…

 

ΠΗΓΗ