Στο στόχαστρο ιδιωτικών συμφερόντων και δημόσιων διεκδικήσεων είναι ένα από τα «φιλέτα» της παραλιακής ζώνης της Θεσσαλονίκης, το θαλάσσιο μέτωπο Νέας Κρήνης - Αρετσούς, στην Καλαμαριά.
Παρά τις πολλές μελέτες και προσπάθειες να καταστεί η παραλιακή ζώνη ένας χώρος αξιοποιημένος σε όφελος των Θεσσαλονικιών, παραμένει σε κατάσταση μη επισκέψιμη, καθώς όλα τα σχέδια μένουν στα χαρτιά και οι μόνοι που εκμεταλλεύονται την κατάσταση είναι όσοι επί χρόνια αυθαιρετούν.
Ολα σχεδόν τα σχέδια για την αξιοποίηση της παραλίας ουσιαστικά αποσκοπούν στον κατακερματισμό του χώρου και στην εξυπηρέτηση ετερόκλητων συμφερόντων. Οι αρχιτεκτόνισσες Ελένη Κομπατσιάρη και Γεωργία Λάλου παρουσίασαν στο συνέδριο του ΤΕΕ/ΤΚΜ «Δημόσιος χώρος... αναζητείται» μια σημαντική πρόταση υπό τον τίτλο «Το θαλάσσιο μέτωπο της Καλαμαριάς: Αναδεικνύοντας πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης του χώρου».
«Το παραλιακό μέτωπο της Καλαμαριάς αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα τμήματα του παράκτιου χώρου της Θεσσαλονίκης με ιδιαίτερες ποιότητες φυσικού τοπίου. Ωστόσο, φαινόμενα όπως ο κατακερματισμός της ιδιοκτησίας, η αυθαίρετη δόμηση και οι αποσπασματικές παρεμβάσεις οδηγούν σε εμφανείς συνθήκες εγκατάλειψης και υποβάθμισης», επισημαίνουν οι αρχιτεκτόνισσες.
Από προσφυγικός οικισμός, όπως διαμορφώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, η Καλαμαριά με την οικοδομική έξαρση των επόμενων ετών μετατράπηκε σε έναν πυκνό πολεοδομικό ιστό. «Η παραλιακή της ζώνη συνδέθηκε από νωρίς με χρήσεις αναψυχής μετατρέποντάς τη σε τουριστικό πόλο έλξης. Το θαλάσσιο μέτωπο της Καλαμαριάς διαφέρει από την υπόλοιπη ακτογραμμή της Θεσσαλονίκης ως προς τον τρόπο που το νερό συναντάει την πόλη, τις χρήσεις και τη μορφολογία. Είναι μια περιοχή με έντονο το φυσικό στοιχείο, όπου διατηρούνται η πευκώδης βλάστηση και οι αμμώδεις παραλίες. Τμήμα από τα πρανή της παραλίας έχει χαρακτηριστεί ως δασική έκταση ενώ η παραλιακή ζώνη ως χώρος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και ιστορικής μνήμης», αναφέρουν.
Στην παραθαλάσσια έκταση από τη Νέα Κρήνη μέχρι την Αρετσού που μελέτησαν οι αρχιτεκτόνισσες, οι χρήσεις αναψυχής εκτείνονται στον παραλιακό άξονα της οδού Ν. Πλαστήρα και σποραδικά στον αιγιαλό με ευτελείς και συχνά αυθαίρετες κατασκευές. «Στην πρώτη περίπτωση ο οδικός άξονας δρα διασπαστικά στη σχέση πόλης - θάλασσας αποτελώντας τεχνητό εμπόδιο στις κατακόρυφες συνδέσεις μεταξύ τους. Στη δεύτερη περίπτωση οχλούσες χρήσεις αλλοιώνουν το φυσικό τοπίο και επιβαρύνουν σταδιακά το φυσικό περιβάλλον. Σ' αυτό δρα ενισχυτικά η ύπαρξη μαρίνας ελλιμενισμού σκαφών με αποτέλεσμα την ελεγχόμενη κίνηση κατά μήκος της παραλίας. Οι ιδιαίτερες ποιότητες και οι δυναμικές του φυσικού τοπίου απαξιώνονται σε ένα πλαίσιο εγκατάλειψης και αστικής υποβάθμισης», παρατηρούν.
Στα αίτια της εγκατάλειψης οι μελετήτριες περιλαμβάνουν: το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο οποίο υπόκειται η παραλία, τις σημειακές παρεμβάσεις κυρίως από ιδιωτικούς φορείς αλλά και τις απόπειρες εξαγωγής οικονομικού οφέλους σε βάρος του δημόσιου χώρου της παράκτιας ζώνης. Η περιοχή συχνά αποτέλεσε πεδίο διεκδικήσεων και αντιπαραθέσεων, λόγω της συνύπαρξης ιδιωτικών και δημόσιων συμφερόντων. Από το 1972 η πλήρης κυριότητα του μεγαλύτερου μέρους της παραλιακής ζώνης ανήκει στον ΕΟΤ, ενώ διαχειρίζεται από το δήμο Καλαμαριάς από το 1984 με χρησιδάνειο και σήμερα από τη Δημοτική Εμπορική Τουριστική Επιχείρηση Καλαμαριάς ΑΕ. Διάφορες οργανώσεις, όπως προσφυγικοί σύλλογοι ή σύλλογοι ψαράδων εμπλέκονται στην παραλία, ενώ επιτροπές κατοίκων διεκδικούν το δημόσιο χαρακτήρα της.
Μελέτες ανάπλασης
Για το «φιλέτο» της Καλαμαριάς έχουν γίνει πολλές μελέτες ανάπλασης, αναβάθμισης και αξιοποίησης του φυσικού πλούτου. Οι κ.κ. Κομπατσιάρη και Λάλου αναφέρουν το παράδειγμα της «Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα» (ΕΤΑ), που προέβλεπε ανέγερση συνεδριακού κέντρου, ξενοδοχείου, εμπορικού κέντρου, πολυτελών χώρων εστίασης, αθλητικών εγκαταστάσεων, χώρων πρασίνου και κοινόχρηστων χώρων. Στις προβλέψεις της ΕΤΑ: πολυτελές εστιατόριο (500 τ.μ.), καφέ μπαρ (500 τ.μ.), πάρκινγκ (1.250 τ.μ.), διώροφο εμπορικό και ψυχαγωγικό κέντρο (2.400 τ.μ. με δέκα ισόγεια καταστήματα, Ιντερνετ καφέ, κέντρο μπόουλινγκ, ηλεκτρονικά κ.τ.λ.). Επίσης, στην Αρετσού προβλέφθηκε συνεδριακό κέντρο 500 ατόμων, πεντάστερο ξενοδοχείο 80 δωματίων κ.τ.λ. Η πρόταση προέβλεπε παραχώρηση εκμετάλλευσης σε ιδιώτη για 30 χρόνια.
Σε άλλη κατεύθυνση ήταν η πρόταση του δήμου Καλαμαριάς, με έμφαση στους κοινόχρηστους χώρους πρασίνου, αλλά και ήπια ανοικοδόμηση. Οι προτάσεις όμως είτε απορρίφθηκαν, είτε ανεστάλησαν λόγω ανεπάρκειας συντονισμού και έλλειψης χρηματοδότησης.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου