''Ταξίδεψε'' ο Μανώλης Ρασούλης

Ο γνωστός λαϊκός συνθέτης, στιχουργός, τραγουδιστής, ποιητής, συγγραφέας και αρθρογράφος βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στην Άνω Τούμπα της Θεσσαλονίκης από φίλους του, οι οποίοι τον αναζητούσαν μάταια τις τελευταίες ημέρες. Αν και Κρητικός, δημιούργησε σχέσεις ζωής στην πόλη όπου άφησε την τελευταία του πνοή και είχε «πολιτογραφηθεί» ως Θεσσαλονικιός. Το καλλιτεχνικό και συγγραφικό έργο που αφήνει πίσω του είναι μεγάλο και πολυσχιδές, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που είχε καταγγείλει το λεγόμενο «μουσικό καθεστώς» και το ρόλο των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών.

Η απογοήτευση που ένιωθε κατά καιρούς τον οδηγούσε στη φυγή του σε χώρες του εξωτερικού για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλά πάντα επέστρεφε στην πατρίδα που τον πλήγωνε. Πνεύμα αδάμαστο και επαναστατικό, χαρακτηριζόταν «αιρετικός» ή και «εριστικός…», αλλά όσοι τον γνώρισαν ήξεραν ότι ήταν αυθεντικός και ευθύς άνθρωπος. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Εδώ είναι του Ρασούλη» αναφέρει μεταξύ άλλων στο εισαγωγικό σημείωμα: «Επ’ ουδενί το βιβλίο τούτο δεν συμπεριφέρεται ως επικήδειος για έναν στιχουργό. Έπεται η συνέχεια ως την τελική πτώση μου. Και δεν είμαι από πέτρα ούτε αθάνατος, που 'λεγε κι ο αείμνηστος φίλος μου Άκης Πάνου… Με αγάπη πιστεύω και σύνεση, μέσα από την πολλαπλή εμπειρία μου θέλησα κατ' αρχάς να κάνω ένα βιβλίο όχι μόνο με τους στίχους μου (αυτό θα ήταν 0x0=0), αλλά να μνημειώσω τα κύρια χαρακτηριστικά και στοιχεία του εν λόγω φαινομένου, να μνημειώσω την αιχμή του νεοελληνικού πολιτισμού στο κλείσιμο του βασικού του κύκλου που τυχαίνει -κι όχι τυχαία- να κλείνει μαζί με τον βασικό κύκλο του νεοελληνικού έθνους. Κάποιος Έλλην ποιητής γράφει: ‘Πιότερο κι απ' τους ανθρώπους το τραγούδι τους αγάπησα’. Εγώ να προσθέσω ότι πιότερο κι απ' το τραγούδι τους τους ανθρώπους αγάπησα»

Ο Μανόλης Ρασούλης γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1945 στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Αγαπούσε από μικρός τη μουσική και έψελνε στον πολιούχο της γενέτειράς του Άγιο Μηνά. Αφού τελείωσε το σχολείο, έφυγε για την Αθήνα, όπου σπούδασε κινηματογράφο, και άρχισε την καλλιτεχνική πορεία του τραγουδώντας ερασιτεχνικά στις μπουάτ της Πλάκας. Εντάχθηκε πολύ νέος στην Αριστερά και εργάστηκε στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή». Την περίοδο της δικτατορίας έφυγε στο Λονδίνο, όπου και παρέμεινε έξι χρόνια. Οργανώθηκε στο τροτσκιστικό κίνημα και γνώρισε τη Βανέσα Ρεντγκρέιβ, με την οποία συνεργάστηκε δύο φορές σε πολιτικές παραστάσεις, ενώ μαζί με άλλους εξέδιδε την εφημερίδα «Σοσιαλιστική Αλλαγή». Το Μάιο του ’68 πήρε μέρος στην εξέγερση των φοιτητών στο Παρίσι και επέστρεψε στην Ελλάδα λίγο μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Τον πρώτο καιρό της μεταπολίτευσης δούλεψε στα ναυπηγεία του Ανδρεάδη.

Τότε τον κάλεσε ο Μάνος Λοΐζος, για να τραγουδήσει μαζί με τη Μαρία Φαραντούρη τα «Νέγρικα». Η καθιέρωσή του όμως ως ενός εκ των σημαντικότερων στιχουργών της γενιάς του θα έρθει λίγο αργότερα, όταν μαζί με τον Νίκο Ξυδάκη και τον Νίκο Παπάζογλου θα κυκλοφορήσουν την «Εκδίκηση της γυφτιάς» και τα «Δήθεν». Τραγούδια που μέχρι σήμερα τραγουδιούνται από όλους τους Έλληνες, όπως το «Αχ Ελλάδα», «Οι μάγκες δεν υπάρχουν πια», «Πότε Βούδας, πότε Κούδας», «Το κοτλέ παντελονάκι», περιέχονται σε αυτές τις δισκογραφικές δουλειές. Στίχους του έχουν μελοποιήσει επίσης οι Σταύρος Κουγιουμτζής, Σωκράτης Μάλαμας και Χρήστος Νικολόπουλος. Συνεργάστηκε και με τον Διονύση Σαββόπουλο στους «Αχαρνής», ενώ μεγάλες και διαχρονικές επιτυχίες έγιναν τα «Τραγούδια της Χαρούλας», το «Οι κυβερνήσεις πέφτουνε, μα η αγάπη μένει», το «Παίξε Χρήστο επειγόντως», το «Να ’μαστε πάλι εδώ Ανδρέα», το «Γεια σου κυρ εισαγγελέα» κ.ά.
Πέρα από τη μουσική ο Μανόλης Ρασούλης ήταν αρθρογράφος σε εφημερίδες και συγγραφέας πολλών βιβλίων, ανάμεσα στα οποία το «Οι Εβραίοι είναι Έλληνες-Κρήτες» και «Εδώ είναι του Ρασούλη».
Τη θλίψη τους για τον ξαφνικό θάνατο του Μανόλη Ρασούλη εξέφρασαν και πολιτικές δυνάμεις του τόπου. Ο υπεύθυνος του τομέα Πολιτισμού της Νέας Δημοκρατίας Θανάσης Δαβάκης σχολίασε ότι «ο Μανόλης Ρασούλης θα μείνει στην ελληνική μουσική ιστορία για τους στίχους του και τις σημαντικές συνεργασίες του με μεγάλους συνθέτες του καιρού μας. Θα τον θυμούνται όλοι όσοι τραγούδησαν το έργο του και γλέντησαν με αυτό. Ανήσυχο πνεύμα ο ίδιος, δεν ήταν μόνο στιχουργός αλλά και συνθέτης, τραγουδιστής και συγγραφέας. Ασυμβίβαστος στις ιδέες του, συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα. Πολύπλευρες προσωπικότητες, όπως η δική του, γίνονται όλο και πιο σπάνιες στην εποχή μας». Ο ΣΥΝ με ανακοίνωσή του τονίζει ότι «η είδηση της απώλειας του Μανόλη Ρασούλη μας γεμίζει με βαθιά θλίψη. Ο Μανόλης, οπαδός του διαλεκτικού υλισμού αλλά με το δικό του ξεχωριστό τρόπο, πέρα από τις ατέλειωτες ώρες που μας συντρόφεψε με τα τραγούδια και τους στίχους του, κατόρθωνε να μας διεγείρει τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μας από την πρώτη ως την τελευταία στιγμή. Πέρα από την ξεχωριστή θέση μέσα στις καρδιές μας είναι βέβαιο πως με το πλούσιο έργο του θα καταλάβει και μία ξεχωριστή θέση στην ιστορία της ανθρώπινης δημιουργίας του τόπου μας. Σε αυτούς που τον αγάπησαν, στους δικούς του ανθρώπους εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια». Τέλος η Δημοκρατική Αριστερά επισημαίνει ότι «ο Μανόλης Ρασούλης περνά στην ιστορία ως ένας από τους σημαντικότερους μουσικούς και τραγουδοποιούς της γενιάς του, βαθύτατα αντικομφορμιστής και ανατρεπτικός, με ένα πηγαίο προσωπικό χιούμορ, που χαρακτήριζε και το καλλιτεχνικό του έργο. Μαζί του περνούν στην ιστορία και τα δεκάδες σημαντικά τραγούδια που έγραψε, τραγούδια που ‘ελπίδες γέννησαν’».