Τροπικό ψάρι στη Χαλκιδική

Τη μεγαλύτερη έκπληξη της ζωής του ως ψαράς έζησε προχθές τα ξημερώματα ο 45χρονος Θόδωρος Ντέμπλας από τη Χαλκιδική, όταν μαζί με τον 15χρονο γιο του, Δημήτρη, ψάρεψαν ένα παράξενο ψάρι στις ακτές της Συκιάς Σιθωνίας, το οποίο έχει στόμα και δόντια ανθρώπινα!

Πατέρας και γιος στις 6.30 τα ξημερώματα προχθές έριξαν την πετονιά στην περιοχή του Αγίου Ιωάννη στη Συκιά και σε μόλις 4 μέτρα βάθος έπιασαν το περίεργο ψάρι με το ανθρώπινο στόμα και δόντια.
“Το ψάρι είχε σκληρό δέρμα, το σχήμα του ήταν στρογγυλό, το βάρος του περίπου 700 γραμμάρια και το μήκος του 40 εκατοστά. Με μια πρώτη ματιά μού φάνηκε ότι δεν είχε βράγχια και έψαξα να δω από πού αναπνέει. Διαπίστωσα ότι είχε δυο μικρές τρύπες εκατέρωθεν στα πλευρά του, απ’ όπου ανέπνεε. Το αξιοθαύμαστο ήταν ότι για αρκετές ώρες, περίπου πέντε, από τη στιγμή που το βγάλαμε από τη θάλασσα, συνέχισε να αναπνέει”, πρόσθεσε ο χαλκιδικιώτης ψαράς, ο οποίος σήμερα έχει αποσυρθεί από το επάγγελμα και ψαρεύει ερασιτεχνικά με τον γιο του.
Στη συνέχεια ο κ. Ντέμπλας έβαλε το ψάρι στην κατάψυξη και σήμερα θα το στείλει στο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για περαιτέρω έρευνα. “Στην αρχή φοβήθηκα μήπως πρόκειται για κάποια μετάλλαξη λόγω μόλυνσης της θάλασσας και ενδεχομένως είναι δηλητηριώδες. Γι’ αυτό η πρώτη σκέψη μου ήταν να το βάλω στην κατάψυξη και στη συνέχεια να το στείλω στο πανεπιστήμιο”.

Το παράξενο ψάρι δεν είναι ούτε δηλητηριώδες ούτε μεταλλαγμένο. “Πρόκειται για ένα είδος ψαριού που ζει κυρίως σε τροπικές θάλασσες και τα τελευταία χρόνια λόγω της κλιματικής αλλαγής (άνοδος της θερμοκρασίας των θαλασσίων περιοχών της χώρας μας) εντοπίστηκε και στο Νότιο Αιγαίο από την Κρήτη έως τις Κυκλάδες. Στη Βόρεια Ελλάδα έχει εντοπιστεί ξανά πριν από δύο χρόνια στη χερσόνησο της Παναγίας στην Καβάλα”, εξηγεί ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Αλιευτικών Ερευνών Αργύρης Καλλανιώτης και προσθέτει: “Η ελληνική ονομασία του είναι ‘βαλιστής’ ή όπως λαϊκά το λένε οι ψαράδες ‘γουρουνόψαρο’. Η επιστημονική του ονομασία είναι Balistes capriscus. Το βάρος του φθάνει έως ένα κιλό και το μήκος του έως 40 εκατοστά. Στην ίδια οικογένεια ανήκει και ένα μικρότερο ψάρι, το οποίο ζυγίζει έως 100 γραμμάρια και το μήκος του φθάνει έως 15 εκατοστά”.

Στη λεκάνη της Μεσογείου πέρασε τόσο από το κανάλι του Σουέζ όσο και από το Γιβραλτάρ και συναντάται μέχρι τη Μαύρη θάλασσα. Ζει σε βάθη μεγαλύτερα από τέσσερα μέτρα. Είναι το πιο κοινό της οικογένειας των βαλιστών.
Τα γουρουνόψαρα ζουν σε βραχώδεις βυθούς, μοναχικά ή σε ζευγάρια. Η αναπαραγωγή τους γίνεται τους καλοκαιρινούς μήνες. Τα αυγά τοποθετούνται σε μικρούς λάκκους στην άμμο και τη φύλαξή τους αναλαμβάνει το θηλυκό. Σε άλλα είδη της ίδιας οικογένειας τη φύλαξη των αυγών αναλαμβάνει το αρσενικό. Τα ψαράκια μεγαλώνουν και προφυλάσσονται σε περιοχές με πλούσια υποθαλάσσια βλάστηση. Τρέφονται με μαλάκια, σκουλήκια και εχινόδερμα. Αν ενοχληθούν, εκδηλώνουν επιθετικές διαθέσεις και προστατεύουν τη φωλιά τους.
Στις ελληνικές θάλασσες έχουν στο παρελθόν εντοπιστεί στα νερά της Νάξου, της Σχοινούσας, της Ρόδου και της Αμοργού. Οι βαλιστές αποτελούν βάσανο όσων ψαρεύουν με καλάμι ή καθετή, αφού καταβροχθίζουν τα δολώματα χωρίς συνήθως να πιάνονται. Ο βαλιστής δεν ενδείκνυται για κατανάλωση - όχι γιατί το κρέας του είναι δηλητηριώδες, αλλά γιατί έχει πάρα πολύ τραχύ δέρμα, σαν τα καρχαριοειδή. Παλαιότερα, όταν πιανόταν στα δίχτυα το έγδερναν και το γέμιζαν με βαμβάκι ή χαρτί ώστε να φουσκώσει. Κατόπιν το έραβαν δημιουργώντας ένα διακοσμητικό αντικείμενο. Αξίζει να σημειωθεί ότι γουρουνόψαρα φιλοξενούν όλα τα μεγάλα ενυδρεία, συμπεριλαμβανομένου και του “Θαλασσόκοσμου” στο Ηράκλειο της Κρήτης.